Systemy MES i APS są ze sobą ściśle powiązane. MES dostarcza dane niezbędne do planowania w APS, a APS umożliwia przygotowanie planu, który może być zrealizowany i monitorowany przez MES. Dzięki tej współpracy przedsiębiorstwo może nie tylko tworzyć precyzyjne plany produkcyjne, ale także kontrolować ich wykonanie i reagować w czasie rzeczywistym na wszelkie odchylenia. 

 

W kolejnych sekcjach przedstawimy dokładnie, jakie funkcje oferują oba systemy, jak wygląda ich wdrożenie, integracja z ERP i innymi narzędziami, jakie korzyści przynoszą w praktyce oraz na co zwrócić uwagę przy ich wyborze. 

Systemy MES (Manufacturing Execution Systems) oraz APS (Advanced Planning and Scheduling) to dwa kluczowe narzędzia wspierające zarządzanie produkcją w nowoczesnych przedsiębiorstwach. O ile systemy klasy ERP zapewniają wsparcie dla planowania zasobów całego przedsiębiorstwa, o tyle MES i APS skupiają się na operacyjnym poziomie produkcji – odpowiednio w zakresie nadzoru i harmonogramowania. 

 

MES to system klasy operacyjnej, działający na poziomie hali produkcyjnej. Jego głównym zadaniem jest rejestrowanie, monitorowanie i kontrolowanie wszystkich procesów produkcyjnych w czasie rzeczywistym. MES odpowiada m.in. za gromadzenie danych o przebiegu produkcji, zużyciu surowców, wydajności maszyn i operatorów, a także identyfikuje przestoje, braki i przyczyny zakłóceń. Dzięki temu umożliwia szybkie reagowanie na problemy i bieżącą optymalizację produkcji. 

 

APS natomiast to system zaawansowanego planowania i harmonogramowania. Pozwala on stworzyć szczegółowy harmonogram produkcji uwzględniający ograniczenia dostępnych zasobów, czasy przezbrojeń, dostępność materiałów, zmienne zapotrzebowanie oraz priorytety zleceń. Dzięki temu harmonogramy tworzone w APS są bardziej realistyczne i lepiej odzwierciedlają rzeczywiste możliwości zakładu produkcyjnego. 

Systemy MES, APS

System MES stanowi kluczowe ogniwo w procesie digitalizacji produkcji, umożliwiając dokładne monitorowanie i zarządzanie procesami zachodzącymi na hali produkcyjnej. Dzięki niemu możliwe jest zbieranie danych z maszyn, linii produkcyjnych oraz od operatorów w czasie rzeczywistym. Do najważniejszych funkcji systemu MES należą: 

 

  • Rejestracja produkcji w czasie rzeczywistym – MES zbiera dane o rozpoczęciu i zakończeniu operacji, liczbie wyprodukowanych jednostek, brakach, przestojach i powodach zakłóceń. 

  • Monitorowanie wydajności maszyn i operatorów – system analizuje parametry pracy urządzeń oraz aktywność personelu, co umożliwia wykrywanie wąskich gardeł i nieefektywności. 

  • Zarządzanie jakością – MES wspiera kontrolę jakości, umożliwiając definiowanie planów kontroli, rejestrację wyników pomiarów oraz reagowanie na odchylenia. 

  • Traceability – pełna identyfikowalność – każdy komponent, półprodukt czy gotowy wyrób może być identyfikowany w całym łańcuchu produkcyjnym, co jest szczególnie istotne w branżach regulowanych (np. farmaceutyczna, spożywcza). 

  • Zarządzanie zleceniami produkcyjnymi – MES umożliwia przydzielanie zadań do konkretnych gniazd lub operatorów, śledzenie postępów oraz raportowanie wykonania. 

  • Obsługa przestojów i awarii – system automatycznie wykrywa nieplanowane przestoje i umożliwia rejestrację ich przyczyn.

 

Wdrożenie MES pozwala nie tylko na zwiększenie kontroli nad produkcją, ale również na skrócenie czasu reakcji na problemy, obniżenie kosztów wytwarzania i poprawę jakości wyrobów. Dodatkowo, dane zbierane przez MES są podstawą dla analiz OEE (Overall Equipment Effectiveness) i ciągłego doskonalenia procesów. 

Funkcje i możliwości systemu MES

Funkcje i algorytmy systemu APS

System APS to zaawansowane narzędzie planistyczne, które pozwala stworzyć precyzyjny harmonogram produkcji uwzględniający wszystkie zasoby, ograniczenia i zależności. W odróżnieniu od tradycyjnych metod planowania, APS wykorzystuje zaawansowane algorytmy optymalizacyjne, które są w stanie analizować tysiące zmiennych i dostosowywać harmonogramy w czasie rzeczywistym. Najważniejsze funkcje i możliwości APS to: 

 

  • Planowanie zdolności produkcyjnych – system analizuje dostępność zasobów (maszyn, narzędzi, personelu) i optymalnie przydziela je do zleceń. 
  • Harmonogramowanie z uwzględnieniem ograniczeń – APS bierze pod uwagę czasy przezbrojeń, dostępność materiałów, priorytety zamówień, ograniczenia technologiczne i logistyczne. 
  • Optymalizacja kolejności zleceń – dzięki analizie scenariuszy system może zmniejszyć liczbę przezbrojeń, skrócić czasy oczekiwania i zminimalizować zaległości. 
  • Wizualizacja harmonogramów – APS udostępnia czytelne wykresy Gantta, widoki zasobów i zleceń, które umożliwiają łatwą analizę i ręczne korekty. 
  • Symulacje i scenariusze „co-jeśli” – planista może sprawdzić wpływ różnych decyzji (np. zmiany kolejności produkcji, awarii maszyny) na terminowość realizacji zamówień. 
  • Przeplanowanie w czasie rzeczywistym – w przypadku zakłóceń (np. brak materiału, awaria) system automatycznie generuje nowy, realistyczny plan. 

 

APS stanowi idealne uzupełnienie systemów ERP i MES. Dzięki niemu firma zyskuje nie tylko narzędzie do tworzenia lepszych planów, ale także zdolność szybkiego reagowania na zmiany, co w dynamicznym środowisku produkcyjnym ma kluczowe znaczenie dla terminowości dostaw i efektywności operacyjnej. 

Systemy MES i APS, choć wymagają określonych nakładów finansowych oraz zaangażowania organizacyjnego przy wdrożeniu, przynoszą liczne i mierzalne korzyści, które w krótkim lub średnim okresie pozwalają osiągnąć pozytywny zwrot z inwestycji (ROI). Kluczowe obszary, w których widoczna jest poprawa, to: 

 

  • Wzrost efektywności operacyjnej. Dzięki lepszemu planowaniu (APS) i bieżącej kontroli realizacji (MES), możliwe jest skrócenie czasów cyklu produkcyjnego, lepsze wykorzystanie maszyn i zasobów ludzkich oraz eliminacja niepotrzebnych przezbrojeń. W wielu przypadkach zwiększenie efektywności (OEE) o 10–20% jest możliwe już w pierwszym roku. 
  • Redukcja zapasów i strat. Lepsze planowanie materiałowe i minimalizacja nadprodukcji przekładają się na niższe poziomy zapasów oraz ograniczenie strat materiałowych. MES pozwala także na szybką identyfikację błędów i ograniczenie kosztów braków produkcyjnych. 
  • Poprawa terminowości dostaw. Dzięki APS możliwe jest tworzenie realistycznych harmonogramów, które biorą pod uwagę rzeczywiste ograniczenia zasobów. MES zapewnia bieżącą kontrolę realizacji i natychmiastową reakcję na odchylenia, co pozwala utrzymać wysoką terminowość dostaw nawet przy zmiennym zapotrzebowaniu. 
  • Wzrost jakości i zgodności z normami. System MES wspiera standardy GMP, ISO, IATF i inne – poprzez automatyczne zapisywanie danych jakościowych, identyfikowalność komponentów oraz monitorowanie warunków procesu. Zmniejsza to ryzyko reklamacji oraz upraszcza przechodzenie audytów i inspekcji. 
  • Lepsze decyzje zarządcze. Zgromadzone dane produkcyjne są cennym źródłem wiedzy dla działów produkcji, logistyki, jakości oraz zarządu. Pozwalają na bieżące analizy, identyfikację trendów i podejmowanie decyzji opartych na faktach (data-driven). 
  • Skrócenie czasu wdrażania nowych produktów. Dzięki elastyczności planowania i pełnej kontroli nad procesami, firmy są w stanie szybciej dostosowywać się do potrzeb rynku i wprowadzać nowe wyroby bez zakłóceń w bieżącej produkcji. 

Efekty wdrożenia i zwrot z inwestycji

POROZMAWIAJMY

Interesujesz się systemami do zarządzania produkcją?

+48 502 321 381

al. Powstania Warszawskiego 15

31-539 Kraków

KONTAKT

OBSERWUJ NAS